خبرگزاری آریا - امنیت ساختمان‌ها، چه مسکونی و چه تجاری، بدون تجهیزات اطفا حریق کامل نیست. یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی که باید در هر فضای بسته وجود داشته باشد، کپسول آتش نشانی است. اما کجاها ملزم به نصب آن هستند؟ چه نوع کپسولی برای هر فضا مناسب است؟ در این مقاله به بررسی دقیق این موارد می‌پردازیم. بهترین مکان برای نصب کپسول آتش نشانی در منزل
در خانه‌های مسکونی، مهم است که کپسول آتش نشانی در محلی نصب شود که دسترسی به آن در مواقع اضطراری سریع و راحت باشد. بهترین محل‌ها برای نصب شامل نزدیکی آشپزخانه (اما نه دقیقا بالای اجاق یا کنار منبع گرما)، راهروها، نزدیک در ورودی یا در محل نگهداری وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه است. محل نصب نباید پنهان باشد؛ بلکه در دید و در ارتفاع مناسب از سطح زمین قرار گیرد تا در مواقع اضطرار به راحتی قابل دسترس باشد.
در خانه‌های دوبلکس یا آپارتمان‌هایی با طراحی راه پله داخلی، وجود یک کپسول در طبقه بالا نیز اهمیت دارد. از قرار دادن کپسول داخل کابینت، پشت پرده یا پشت در اجتناب شود؛ چراکه در زمان وقوع حریق، دسترسی به آن‌ها دشوار خواهد بود و این چند ثانیه تأخیر می‌تواند خطر را چند برابر کند.
بهترین نوع کپسول آتش نشانی برای منازل مسکونی
در خانه‌ها بیشتر با آتش سوزی‌های ناشی از روغن، گاز، وسایل برقی یا مواد اشتعال پذیر خشک سروکار داریم. به همین دلیل، کپسول‌های پودر و گاز (ABC) بهترین گزینه هستند. این کپسول‌ها توانایی خاموش کردن آتش در کلاس A (چوب و کاغذ)، B (مایعات قابل اشتعال) و C (گازها و وسایل برقی) را دارند. علاوه بر آن، این کپسول‌ها استفاده آسانی دارند و برای مصرف خانگی کاملاً مناسب هستند.
در آشپزخانه‌ها که معمولاً منبع اصلی بروز آتش سوزی خانگی هستند، توصیه می‌شود کپسول در نزدیکی درِ خروجی یا محل ورود نصب شود؛ نه کنار اجاق گاز یا فر، چون احتمال گسترش آتش به خود کپسول در صورت نصب نادرست وجود دارد. در آشپزخانه‌هایی که هود صنعتی، ماکروویو یا تجهیزات پرحرارت دارند، نصب کپسول کوچکتر جداگانه در کابینت‌های بالا یا دیوار جانبی می‌تواند سرعت عکس‌العمل را افزایش دهد.
مکان‌های مناسب برای نصب کپسول در اداره و ساختمان‌های تجاری
در فضاهای اداری و تجاری، تراکم افراد و تجهیزات بیشتر است. در نتیجه، محل نصب کپسول باید طوری انتخاب شود که چند نفر در کمترین زمان به آن دسترسی داشته باشند. ورودی‌ها و خروجی‌ها، راه‌پله‌ها، کنار تابلوهای برق و در راهروهای اصلی از جمله بهترین مکان‌ها برای نصب هستند. همچنین در ساختمان‌هایی با چند طبقه، باید در هر طبقه به‌صورت جداگانه کپسول نصب شده باشد.
در فضاهای مسکونی اشتراکی مانند پارکینگ یا انباری‌های عمومی آپارتمان‌ها، نصب حداقل یک کپسول برای هر 5 خودرو یا هر 50 مترمربع انبار ضروری است. وجود خودروها، باتری‌ها، دوچرخه‌های برقی، لوازم چوبی و مواد شوینده قابل اشتعال ریسک حریق را بالا می‌برد. بهتر است در ورودی پارکینگ یا نزدیک ستون‌های مرکزی ساختمان، کپسول‌های شش کیلویی نصب شوند تا ساکنین در صورت نیاز سریع‌تر اقدام کنند. در انباری‌ها نیز به‌خصوص آن‌هایی که در آن ابزار، رنگ یا لوازم متفرقه نگهداری می‌شود، وجود کپسول می‌تواند از آتش‌سوزی‌های بزرگ جلوگیری کند.
جالب است بدانید که کپسول آتش نشانی یک وسیله مستقل برای اطفاء حریق است و مستقیماً به اتصالات سیستم لوله کشی آتش نشانی متصل نمی شود. اما اتصالات آتش نشانی بخشی از یک سیستم ثابت هستند که برای استفاده توسط آتش نشانان و با استفاده از شیلنگ های مخصوص طراحی شده اند.
برای محیط‌های اداری چه کپسول‌های اطفا حریقی مناسب هستند؟
در محیط‌های اداری که معمولاً پر از سیستم‌های برقی، رایانه و وسایل حساس هستند، استفاده از کپسول‌های CO2 (دی‌اکسیدکربن) توصیه می‌شود. این نوع کپسول‌ها بدون باقی‌گذاشتن پودر یا رطوبت، آتش را خاموش می‌کنند و آسیبی به وسایل الکترونیکی نمی‌زنند. در کنار آن، کپسول‌های پودر و گاز نیز به عنوان پشتیبان برای مواد قابل اشتعال دیگر کاربرد دارند.
چه ویژگی‌هایی در یک کپسول آتش نشانی برای ساختمان‌های تجاری مهم است؟
در ساختمان‌های تجاری که مراجعه‌کننده زیادی دارند و ریسک بالاتری از نظر بروز حادثه وجود دارد، چند نکته کلیدی در انتخاب کپسول اهمیت دارد:
- ظرفیت کافی: حداقل 6 کیلویی یا بیشتر، با توجه به متراژ و نوع خطرات موجود.
- سازگاری با چند کلاس آتش: ترجیحاً ABC یا ترکیبی از چند نوع کپسول.
- نشان استاندارد معتبر: دارای تاییدیه سازمان آتش نشانی یا مراکز ایمنی صنعتی.
- سهولت استفاده: آموزش‌پذیری راحت برای کارکنان در شرایط اضطراری.
- مقاومت بالا در برابر ضربه و پوسیدگی، خصوصاً در مناطق مرطوب یا صنعتی.
برای خودرو چه نوع کپسول آتش نشانی انتخاب کنیم؟
در خودروها، معمولاً کپسول‌های کوچکتر با وزن 1 تا 2 کیلوگرم مناسب هستند. کپسول پودر و گاز ABC یا CO2 انتخاب خوبی برای خاموش کردن آتش ناشی از سوخت، برق یا قطعات داخلی خودرو است. نکته مهم این است که کپسول در محل امن اما قابل دسترس، مانند زیر صندلی یا در صندوق عقب نزدیک به درب قرار گیرد. همچنین، بدنه کپسول باید در برابر حرارت و لرزش مقاوم باشد.
از کجا متوجه شویم چه تعداد کپسول باید در محیط نصب شود؟
تعداد کپسول‌ها بستگی به متراژ فضا، نوع کاربری، تعداد افراد حاضر و خطرات موجود دارد. معمولاً بر اساس مقررات آتش نشانی، به ازای هر 50 تا 75 مترمربع حداقل یک کپسول باید نصب شود. در ساختمان‌هایی که ریسک بالاتری دارند یا تجهیزات برقی زیاد دارند، ممکن است این عدد کمتر شود. برای محاسبه دقیق‌تر، مشاوره با کارشناسان ایمنی آتش یا آتش نشانی بهترین راه‌حل است.
کپسول‌های آتش نشانی باید در چه فاصله‌ای از یکدیگر قرار گیرند؟
برای دسترسی سریع در شرایط اضطراری، کپسول‌ها باید طوری نصب شوند که فرد بتواند در عرض 30 ثانیه به نزدیکترین کپسول برسد. این فاصله معمولاً حدود 20 تا 30 متر است. البته در محیط‌هایی با موانع زیاد یا فضاهای چند بخشی، فاصله‌ها باید کمتر شود. همچنین در راهروهای طولانی، وجود دو کپسول در دو انتهای راهرو ضروری است.
نکات ضروری برای نگهداری و سرویس کپسول آتش نشانی
داشتن کپسول تنها قدم اول است؛ نگهداری صحیح آن اهمیت بیشتری دارد. برخی از نکات ضروری در این زمینه:
- بازرسی ماهانه فشار کپسول و اطمینان از سالم بودن پلمپ و شلنگ.
- سرویس سالانه توسط مراکز مجاز برای شارژ، تست و بررسی فنی.
- محافظت از کپسول در برابر رطوبت، ضربه و نور خورشید.
- قرار دادن برچسب زمان سرویس روی کپسول برای ثبت زمان دقیق شارژ و بررسی.
عواقب عدم شارژ به موقع کپسول‌های آتش نشانی
عدم شارژ به‌موقع کپسول‌ها، می‌تواند در لحظه وقوع حادثه به یک فاجعه تبدیل شود. بسیاری از کپسول‌ها در صورت استفاده نشدن، بعد از گذشت 12 تا 18 ماه فشار خود را از دست می‌دهند. در نتیجه، در زمان آتش سوزی قابل استفاده نیستند. همچنین ممکن است مواد داخل کپسول فاسد یا کلوخه شوند و جریان خروجی را مسدود کنند. بر اساس برخی گزارش‌های آتش نشانی، درصد زیادی از آتش سوزی‌های مهار نشده در خانه‌ها، به دلیل کپسول‌های بدون شارژ یا غیرقابل استفاده اتفاق افتاده است. عواقب آن نه تنها جبران ناپذیر است، بلکه از نظر قانونی نیز ممکن است باعث ایجاد مسئولیت شود، به خصوص در اماکن عمومی و اداری.