خبرگزاری آریا - رضا عیوضلو، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به رونق قابل توجه معاملات در بورس، فرابورس و بازارهای کالایی، از افزایش چشمگیر تقسیم سود شرکت‌ها، توسعه نهادهای مالی و تحقق تأمین مالی 1800 همتی در سال گذشته خبر داد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا) ، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به روند نمودارهای شاخص کل و شاخص هم‌وزن در 9 ماه گذشته، توضیح داد: در این دوره بازده شاخص هم‌وزن، که با نمودار سبز رنگ مشخص شده، به شاخص کل نزدیک بوده است.
رضا عیوضلو، گفت: تفاوت شاخص هم‌وزن و شاخص کل در این است که در شاخص هم‌وزن تفاوتی میان شرکت‌های کوچک و بزرگ وجود ندارد؛ یعنی شرکت‌های کوچک به همان اندازه شرکت‌های بزرگ در این شاخص تأثیرگذار هستند. به همین دلیل می‌توان گفت شاخص هم‌وزن تصویر دقیق‌تری از وضع کلی بازار ارائه می‌دهد.
عیوضلو اضافه کرد: شاخص آزاد شناور نیز شاخص دیگری است که می‌توان آن را به نوعی بیانگر «حال سرمایه‌گذار» دانست. چون در این شاخص، سهام کنترلی، که بعضاً در اختیار سهامداران عمده قرار دارد و قابل معامله در بازار نیستند، از محاسبات حذف شده‌اند. بنابراین، این شاخص تنها سهامی را در نظر می‌گیرد که در دسترس سرمایه‌گذاران قرار دارد. این شاخص در دوره مورد بررسی، بازده 45 درصدی را ثبت کرده است.
افزایش اقبال از سوی سرمایه گذاران حقیقی در ابتدای سال 1404
معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به خالص ارزش خرید حقیقی‌ها که در بازار معمولاً از آن به‌عنوان «ورود و خروج پول» از آن یاد می‌شود، توضیح داد: در سال 1403 هرچه به پایان سال نزدیک شدیم خروج پول از بازار کاهش یافت، این روند حالا در 2 ماه ابتدایی سال 1404، کاملاً مثبت شده است. به‌طوری که در این 2 ماه، خالص خرید حقیقی‌ها بالغ بر 8 هزار میلیارد تومان بوده که نشان‌دهنده افزایش اقبال سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار سرمایه است.
عیوضلو، توضیح داد: یکی دیگر از شاخص‌هایی که می‌توان به آن برای تحلیل وضع بازار اشاره کرد، روند معاملات است. در 6 ماهه نخست پارسال حجم معاملات پایین بود؛ اما در نیمه دوم سال 1403 و ابتدای سال 1404، شاهد افزایش قابل توجهی در حجم معاملات بوده‌ایم. چنان‌که در نیمه نخست سال گذشته، میانگین معاملات روزانه سهم، حق تقدم و صندوق‌های سهامی حدود 4 هزار میلیارد تومان بود؛ اما این رقم در 6 ماه دوم پارسال به حدود 8 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این رقم در 2 ماه ابتدایی سال 1404، به بیش از 12 هزار میلیارد تومان در روز رسیده است؛ که نشانه‌ای مثبت از رونق معاملات در بورس و فرابورس به‌شمار می‌رود.
حرکت افزایشی حجم معاملات
عیوضلو افزود: در نمودارهای مربوط، حجم معاملات تجمعی در سمت چپ مربوط به بورس تهران و در سمت راست مربوط به فرابورس ایران است. رنگ صورتی نمایانگر عملکرد 6 ماه اول سال گذشته، و رنگ خاکستری نشان‌دهنده 6 ماه دوم سال 1403 است. در بورس، حجم معاملات در 6 ماه نخست پارسال حدود 280 هزار میلیارد تومان بود که در 6 ماه دوم سال 1403 به بیش از 700 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. هم‌چنین، مقایسه 2 ماه اول سال 1403 با 2 ماه اول 1404 نشان می‌دهد از 110 همت به 360 همت رسیده‌ایم. این روند افزایشی در فرابورس نیز تکرار شده و نشان می‌دهد حجم معاملات به‌شدت افزایش یافته است.
حجم معاملات در بورس کالا و بورس انرژی
عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: در بورس‌های کالایی نیز این روند مشهود است. نمودار سمت چپ مربوط به بورس کالا و نمودار سمت راست مربوط به بورس انرژی است. در 6 ماه اول سال گذشته، حجم معاملات بورس کالا 83 هزار میلیارد تومان بوده که در 6 ماه دوم پارسال به 360 هزار میلیارد تومان رسیده است. در 2 ماه ابتدایی امسال نیز همین روند ادامه یافته است. اکنون می‌توان گفت حدود 10 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور در بورس کالا معامله می‌شود که اغلب شامل کالاهای اساسی است. روند جدیدی نیز در حال شکل‌گیری است که مربوط به رشد اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالاست. قانون تأمین مالی، قانونی بسیار خوب بوده که باعث گشایش‌هایی در حوزه اوراق‌سازی در بورس کالا شده است. به ویژه گواهی سپرده کالایی که ارزش افزوده‌اش در حال افزایش است و امید می‌رود روند رو به رشدی داشته باشد.
او افزود: در بورس انرژی نیز پتانسیل‌های خوبی دیده می‌شود و با توجه به ناترازی‌های موجود به ویژه در حوزه انرژی، این بورس می‌تواند نقش‌آفرینی موثری در اقتصاد انرژی داشته باشد. از منظر آماری از میان 500 شرکت فعال در بورس تهران، فرابورس و بازار پایه، حدود 77 درصد آن‌ها در این دوره بازده مثبت داشته‌اند و 57 درصدشان بازدهی بیش از نرخ سود بانکی را ثبت کرده‌اند. این امر نشان می‌دهد حجم قابل توجهی از شرکت‌ها عملکرد مناسبی داشته‌اند.
مقایسه وضعیتی فعلی بورس با سال 1399
عیوضلو ضمن مقایسه وضعیت بورس با سال 1399، تاکید کرد: هم‌چنین مقایسه با سال 1399 نیز صورت گرفته است؛ شاخص‌ها اکنون حدود 50 درصد بالاتر از پیک سال 1399 هستند و حدود 60 درصد از شرکت‌ها نسبت به آن دوره بازده مثبت ثبت کرده‌اند.
معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: این امر نشان می‌دهد بسیاری از شرکت‌های بورسی و فرابورسی توانسته‌اند اثرات آن دوره بحرانی را جبران کنند. در سال 1403 شرکت‌های بورسی و فرابورسی مجموعاً 757 هزار میلیارد تومان سود میان سهامداران خود تقسیم کرده‌اند که نسبت به سال 1399، رقم قابل توجهی به شمار می‌رود. روند کلی سودآوری شرکت‌ها نیز افزایشی بوده است.
عیوضلو، با اشاره به این‌که دغدغه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، حمایت از حقوق سهامداران خرد است. آمارها نشان می‌دهد حجم اطلاع رسانی‌های به‌موقع در بازار به شدت افزایش یافته است. بر اساس دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس، زمان افشای اطلاعات مشخص شده و شرکت‌ها با نظارت و آموزش توانسته‌اند تأخیر در اطلاع‌رسانی را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند. در حال حاضر میانگین تاخیر در افشای اطلاعات به کم‌تر از یک روز رسیده است.(0.8 روز در 3 ماه پایانی سال 1403)
جزئیات نهادهای مالی فعال
معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، اعلام کرد: تعداد نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه به 1232 نهاد رسیده است که شامل؛ 525 صندوق سرمایه‌گذاری، 193 شرکت سرمایه‌گذاری، 120 شرکت کارگزاری، 98 شرکت سبدگردان، 12 شرکت تأمین سرمایه و 30 شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری می‌شود. در سال‌های اخیر، شاهد رشد چشمگیر حجم صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده‌ایم. منابع تجهیز شده این صندوق‌ها اکنون به حدود 1400 هزار میلیارد تومان رسیده است. این عدد در گذشته حدود 100 هزار میلیارد تومان بود. این رشد در صندوق‌های درآمد ثابت 33 درصد، در صندوق‌های سهامی 18 درصد و در صندوق‌های کالایی 44 درصد بوده است.
عیوضلو، اعلام کرد: در بورس‌های کالایی نیز روندی به سمت اوراق سازی و توسعه اوراق بهادار مبتنی بر کالا شکل گرفته است. به‌طوری که پارسال حدود 1800 هزار میلیارد تومان تأمین مالی در بازار سرمایه صورت گرفت که از این رقم، 1100 همت از محل انتشار سهام و 680 همت از طریق ابزارهای بدهی بود. در 2 ماه ابتدایی امسال، 32 همت تأمین مالی از طریق انتشار سهام و 41 همت از طریق اوراق بدهی صورت گرفته است. هم‌چنین تفکیکی میان اوراق دولتی و غیردولتی وجود دارد. در سال گذشته حدود 600 همت از تأمین مالی دولت از بازار سرمایه تأمین شد. بخش غیردولتی نیز پارسال 75 همت تأمین مالی داشت و در 2 ماه ابتدایی امسال، 11 همت برای بخش غیردولتی تأمین مالی شده است.
عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان ارائه خود گفت: شهرداری‌ها نیز بخش قابل‌توجهی از تأمین مالی خود را از بازار سرمایه انجام داده‌اند. در اوراق دولتی، 28 درصد از حجم اوراق در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. اما در اوراق شرکتی (مربوط به بخش خصوصی)، تقریباً 100 درصد اوراق منتشرشده توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری خریداری شده‌اند.